Lenfödem
Vücudumuzun hücresel faaliyetleri sonunda oluşan lenf sıvısı, dokular içinden lenf damarları aracılığıyla toplanır. Protein ve su dokular arasında birikerek ödem oluşturmasına lenfödem denmektedir. Ödem, lenf kanallarının yetersiz olduğu durumlarda, lenf kanallarını tıkanması veya tahribatında ya da bir hastalıkta meydana gelebilir.
Meme kanseri ve karın cerrahileri sonrası lenf düğümlerinin cerrahi veya radyoterapi nedeniyle zarar görmesi kolda lenfödem gelişmesine neden olabileceği gibi doğuştan lenf düğümleri veya lenf yollarındaki yetersizlik nedeniyle bacaklarda lenfödem gelişebilir.
Sıklıkla bacaklar ve kollarda görülse de bedenin herhangi bir bölgesinde oluşabilir. Kol veya bacakta ödem oluşumu, sıkılık hissi, ağırlık ve ağrıdan dolayı çok rahatsız edebilir. Yüzeysel dokuda da infeksiyon oluşumuna rastlanabilir (selülit). Uzun süreli bir ödem, kol veya bacakta katılaşma ile hareketsizlik oluşturabilir. Lenf kanalları, yaralanma, enfeksiyon, ameliyat veya radyoterapiden dolayı hasar görebilir.
Lenf düğümlerinden süzülen lenf sıvısı kan dolaşımına karışır. Bu dolaşımın amacı cilt ve cilt altı enfeksiyonlarına yol açabilecek bakterileri ortamdan uzaklaştırmak ve önlemektir. Proteinden zengin olan lenf sıvısı topladığı bakterileri, virüsleri ve diğer atıkları kanallar ile lenf düğümlerine taşır ve bu düğümlerde atıklar ve mikroplar hücreler tarafından yok edilir. Bu olması gereken dolaşım, lenf düğümlerinde veya lenf yollarında değişik sebeplerle oluşan rahatsızlıklar nedeniyle kesintiye uğrarsa lenf sıvısı doku içinde birikmeye başlar.
Lenfödem Drenajı Nasıl Yapılır?
Elle lenf drenaj masajı, bandajlama, kompresyon, bası giysisi, kişiye özel egzersiz protokolü, kinezyolojik bantlama ve elektroterapi gibi uygulamaları kapsamaktadır. Tedavi hastalığın şiddetine göre değişmekle birlikte, lenfödem tedavisi ortalama 20-30 seans, 2-8 hafta arası sürmektedir.
Lenf drenaj masajı, özellikle ödemi azaltmak için en önemli uygulamadır. Son derece hafif, monoton, yavaş, ritmik ve cilt yüzeyine yapılan bir masajdır. Lenf sıvısının akışını hızlandırır ve şişkinliği en aza indirerek rahatlık sağlar. Lenf drenaj masajı ile lenf akımı desteklenir ve ödemle oluşan şişkinlik azaltılabilir. Lenf drenaj masajı bedenimizi toksinden, bakteriden, mikroptan, kimyasal atıklardan ve sıvı fazlasından arındırır ve direnç sistemimizi güçlendirir.
Lenfödemli Hastanın Dikkat Etmesi Gerekenler
Lenfödemli uzvun bakımı ve korunması oldukça önemlidir. Tedaviden sonrada tedavinin başarısının devam etmesi içim hastanın dikkat etmesi gereken hususlar vardır. Cilt temiz tutulmalı ve iyice kurulanmalı, nemli bırakılmamalıdır. Cilt bakımı ve esnekliğine dikkat edilmeli, nemlendirilmesi için yağsız kremler, vücut sütü, vücut losyonu gibi yağ içeriği çok az olan nemlendiriciler kullanılmalıdır. Sıcak günlerde terlememesi ve ciltte mantar oluşumunu engellemek için antifungal pudralar kullanılmalıdır.
Kesik, kedi-köpek tırmalaması, darbeler enfeksiyona ve lenf yollarının hasarına yol açacağından kaçınılması gereken durumlardır. Lenfödemli hastalar sıcak su, kaplıca suyu, güneşlenmekten uzak durmaya, bunun yerine ödemli kol veya bacağı soğuk tutmaya özen göstermelidir. Aşırı kilo, dengesiz beslenme, yetersiz ve aşırı egzersiz, uzvun aşırı ısıya maruz kalması, yolculuk, ağır şeyler taşıma etkilenen kol ya da bacağın sıkılması (örneğin ; tansiyon ölçülmesi, sıkı saat, sıkı kıyafetler ) lenfödemi arttırır. Tekrarlanan, yorucu hareketler, ödemi daha kötüleştirebilmektedir.
Etkilenmiş kola manikür ve enjeksiyon yaptırılmamalı tansiyon o koldan ölçülmemelidir. Etkilenmiş ayakta nasırlar kesilmemeli, yumuşatıcı kremlerle korunmalıdır. Tırnakları keserken deriyi kesmemeye dikkat edilmelidir. Jilet kullanılmamalı, istenmeyen tüyler traş makinesi yardımıyla alınmalıdır. Mutfakta veya bahçede iş yaparken kesiklerden korunmak için mutlaka eldiven giyilmelidir. Güneş yanığından kaçınılmalı, güneşlenirken yüksek koruma faktörlü koruyucular kullanılmalı ve uzuv asla uzun süre güneşe maruz bırakılmamalıdır. Kompresyon çorapları çoğu zaman güneşten korumamakta ve uzvun yanmasına sebep olabilmektedir.
